‘Goed zo’ is een goed begin! Over gericht complimenten geven in de opvoeding

In mijn vorige blog over bewust opvoeden heb je kunnen lezen over het belang van concrete en heldere communicatie met je kind en het duidelijk uitspreken welk gedrag je verwacht. Deze keer ga ik in op het belang van gericht complimenteren.

Iedereen vind het leuk om complimentjes te krijgen. Gek genoeg bestaan er ook veel (voor)oordelen over complimentjes: ‘Daar word je maar verwaand van’, ‘dat weten ze toch wel’, ‘als ik steeds maar complimentjes geef luistert ze helemaal niet meer’.

Complimenten dienen een dubbel doel: complimenten geven is fijn. Je geeft iets positiefs en dat straalt natuurlijk ook een beetje op jou af; daarmee help je jezelf aan een fijn gevoel. Een complimentje krijgen is ook fijn: iemand vindt dat er iets goed aan jou is, dat is altijd leuk om te horen. In communicatie werkt het geven van complimentjes verbindend; je geeft daarmee zowel aan dat je de relatie met de ander belangrijk genoeg vindt om daar iets (positiefs) van te vinden, en je haalt de ander als het ware dichter naar je toe door het positieve oordeel dat je over hem of haar hebt. In de opvoeding is het effectief geven van complimenten niet te onderschatten. Een welgemeend en gericht compliment draagt bij aan een positief zelfbeeld en geeft zelfvertrouwen aan een kind. Het voelt zich gewaardeerd en word gestimuleerd het positieve gedrag vaker te laten zien. Als je regelmatig complimentjes geeft zal als vanzelf je aandacht (ook) meer gaan naar wat er wel goed gaat in de opvoeding. Dat geeft jou zelf als opvoeder ook zelfvertrouwen.

Wat is nu gericht complimenteren?

Bij het geven van complimenten in de opvoeding is het belangrijk dat je het gericht doet. Daarbij zijn een aantal elementen van belang:

• Geef je complimenten direct als dat kan.

Daarmee zorg je dat je kind een verband legt tussen zijn of haar gedrag en jouw compliment. Natuurlijk is het geen enkel bezwaar om achteraf ook eens een compliment te geven, bijvoorbeeld: “Ik zag dat je vanmiddag je zusje heel goed hielp met haar jas aan doen, bedankt daarvoor”. Juist als je bepaald gedrag in de opvoeding wilt stimuleren is het van belang dat je je complimentjes zo direct mogelijk aan de situatie en het gedrag koppelt.

• Wees specifiek.

Vaak zeggen we – gedachtenloos – “Goed zo”, maar wat was er dan precies goed?

Je verricht veel voorwerk voor jezelf als je duidelijk maakt aan je kind welk gedrag precies jij graag wilt zien. Dus: “Je hebt er zelf aan gedacht om je jas meteen op te hangen toen je binnenkwam. Wat goed van je!”. Dat geeft richting aan het gedrag van je kind.

Natuurlijk mag je ook best zeggen “Wat goed”, “Wat lief”, “Goed gedaan”, maar juist als je wilt werken aan verandering is het belangrijk dat je je realiseert dat hoe concreter en specifieker jij bent, hoe meer je je kind (en jezelf;-)) helpt op weg naar gewenst gedrag. Specifieke complimenten verwijzen naar direct zichtbaar gedrag.

• Wees oprecht.

Een complimentje komt het beste over als het oprecht gemeend is. Vaak zal je als vanzelf daarbij ook je lichaamstaal gebruiken: een glimlach, oogcontact, hoofdknik of je naar het kind toebuigen zetten kracht achter je opmerking.

Soms ben je zo moe, geïrriteerd of boos dat je het gewoon niet op kunt brengen positief te zijn naar je kind. Een halfslachtig, niet gemeend complimentje heeft niet het effect wat je wilt en je loopt het risico dat je kind je niet serieus meer neemt bij en volgende keer. Laat een complimentje dan even achterwege. Er komt vast een volgende gelegenheid waarbij je wel een gemeend complimentje kunt geven. Merk je dat je te vaak te moe of neerslachtig bent om nog positief te kunnen zijn naar je kind? Kijk dan eens naar hoe jij je eigen balans weer kunt herstellen. Daarover in een volgend blog.

• Houd het bij het nu

Vermijd verwijzingen naar eerdere situaties met ongewenst gedrag. Het is soms verleidelijk om je compliment zo te verpakken: “Wat fijn dat jullie nu eens geen ruzie maken” of: “Ik ben blij dat je nu eens een keer direct luistert”.
Doe dat niet. Het haalt je hele compliment onderuit, richt de aandacht juist op het negatieve gedrag in plaats van het gewenste gedrag en zal niet leiden tot verandering. Bovendien blijf jij zelf daarmee ook nog steeds in de negatieve stemming rondom ongewenst gedrag zitten en dat kost energie. Complimenten geven geeft energie zowel aan degene die geeft als aan degene die ontvangt!

• Oefen met formulering van specifieke en gerichte complimentjes.

Als je het moeilijk vindt om complimentjes te geven ga dan oefenen. Schrijf voor jezelf complimentjes op en kijk of ze voldoen aan de bovenstaande richtlijnen. Oefen je in het geven van complimentjes aan jezelf en anderen.

Een speciale dag daarvoor is Nationale Complimentendag, dit jaar op 1 maart. Een goede gelegenheid om heel veel te oefenen!

Wil je meer weten over gericht complimenteren? Kijk dan eens op de site van Positief Opvoeden